ING: Groot potentieel voor AI in de accountancy

Na twee jaren met relatief hoge groei voor de accountancybranche viel het groeitempo vorig jaar terug naar een minimale volumetoename van 1%. Vooral de vraag naar adviesdiensten nam af doordat bedrijven vorig jaar in veel sectoren op de rem trapten met het doen van investeringen. Dit kwam met name doordat de economische groei vorig jaar vrijwel tot stilstand kwam, een relatief hoge rente en aanhoudende onzekerheid in de markt. Naar verwachting laat de economie dit jaar zelfs een kleine krimp zien, met als gevolg dat veel bedrijven ook in 2024 terughoudend blijven met het doen van investeringen. Desondanks verwacht ING voor 2024 toch opnieuw 1% groei in het aantal gefactureerde uren. Immers, de vraag naar accountantsdiensten blijft toenemen, onder meer vanwege nieuwe regelgeving. In 2025 trekt de economische groei aan en zal de volumegroei in de accountancy naar verwachting rond de 2% uitkomen. 

Stabiele omzetgroei in 2024 verwacht
In het eerste kwartaal van 2024 noteerden accountantskantoren gemiddeld een omzetgroei van 6,5%, voornamelijk dankzij hogere tarieven. Na een aantal kwartalen met dubbelcijferige omzetgroei, is de omzetontwikkeling sinds het tweede kwartaal 2023 enigszins stabiel. Naar verwachting zet deze trend zich dit jaar voort. Naast de jaarlijkse controlewerkzaamheden, blijft er vraag naar adviesdiensten op het gebied van de digitale transformatie en duurzaamheid. Daarentegen blijft de vraag naar financieel advies, zoals voor de fusie- en overnamemarkt, ook dit jaar nog beperkt vanwege een relatief hoge rente. 

Nieuwe Europese richtlijn zorgt voor extra werk
De komende jaren neemt de vraag naar accountants- en adviesdiensten verder toe door extra werkzaamheden voortvloeiend uit nieuwe regelgeving, zoals duurzaamheidsrapportages en meer focus op fraude en continuïteit bij de te controleren bedrijven. Begin dit jaar werd de Europese richtlijn, de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), van kracht. Deze richtlijn verplicht bedrijven vanaf boekjaar 2024 in hun financiële jaarrekening te rapporteren over onder meer de milieu- en sociale impact van de bedrijfsactiviteiten en deze ook te laten toetsen door de accountant. De CSRD geldt in eerste instantie alleen voor beursgenoteerde bedrijven, in een later stadium volgen ook de middelgrote ondernemingen. 

Invoering Wet toekomst accountancysector laat op zich wachten 
Naast de CSRD verwacht de AFM van accountants dat ze bij de wettelijke controle de continuïteits- en frauderisico’s bij bedrijven beter in kaart brengen. Ook wordt het wettelijk verplicht voor accountants om te rapporteren over de zogenoemde kwaliteitsindicatoren. Deze indicatoren zijn bedoeld om de kwaliteit van de wettelijke controle verder te verbeteren. Het is echter nog niet duidelijk wanneer de nieuwe Wet toekomst accountancysector (Wta) van kracht wordt. Met ingang van boekjaar 2023 zijn de controlegrenzen voor de wettelijke controle met 25% verhoogd. Hierdoor blijft de instroom van nieuwe controleplichtige bedrijven beperkt en neemt de toch al hoge werk- en regeldruk bij accountantskantoren niet verder toe.

Tarieven stijgen in 2024 met ten minste 4%
Niet alleen heeft de accountancysector voldoende opdrachten, ze worden ook steeds beter betaald. Vorig jaar stegen de tarieven voor accountantsdiensten gemiddeld met 6,5%. In het eerste kwartaal 2024 werden accountantsdiensten gemiddeld 4% duurder ten opzichte van een jaar eerder. Met name de financiële audit werd, met een tariefstijging van bijna 6% in het eerste kwartaal, fors duurder. Naast hogere kosten door strengere wet- en regelgeving, wat leidt tot intensievere controles, zijn de hogere tarieven deels compensatie voor de stijgende personeelskosten als gevolg van een krappe arbeidsmarkt. Vanwege aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt is de verwachting dat de tarieven voor accountantsdiensten dit jaar, voor het derde jaar op rij, met ten minste 4% stijgen.  

Krappe arbeidsmarkt zet rem op groei
Ruim de helft van de accountants-, advocaten- en notariskantoren kampt met een tekort aan personeel, zo blijkt uit de laatste CBS-Conjunctuurenquête. Dit zet een rem op de groei bij accountantskantoren. Er is meer dan genoeg werk, maar onvoldoende capaciteit om aan alle vraag te kunnen voldoen. Door de personeelstekorten worden accountantskantoren selectiever in het aannemen van nieuwe klanten. Ook worden de bestaande klantportefeuilles onder de loep genomen.

Groot potentieel voor AI in de accountancy
Met name voor sectoren die grotendeels zijn gedigitaliseerd is er een groot potentieel voor AI. Ook een deel van de werkzaamheden in de accountancybranche kan op termijn door AI worden uitgevoerd. Zo wordt AI inmiddels al gebruikt voor het samenstellen en controleren van contracten. Hoewel nu veelal nog in de experimentele fase, kan AI ook worden ingezet bij de audit door accountants. Het gebruik van AI versnelt de processen en zorgt voor kwaliteitswinst doordat het minder foutengevoelig is en sneller fraude kan opsporen. AI kan immers relatief snel grote hoeveelheden data analyseren en afwijkende trends signaleren. Dit komt zowel de efficiency als de kwaliteit van de werkzaamheden ten goede. Zeker met het aanhoudende tekort aan accountants zorgt dit voor enige verlichting van de werkdruk. Bovendien wordt het vak van accountant hierdoor interessanter en uitdagender voor jongeren.

Lees meer op de website van ING

Laatste nieuws