Europese Unie wil EU first kunnen opleggen aan leveranciers in crisistijd

BRUSSEL - De Europese Commissie wil leveranciers kunnen dwingen om in crisistijd hun producten eerst aan de Europese Unie te verkopen wanneer die met tekorten kampt. Dit moet ervoor zorgen dat de EU niet meer in een situatie belandt zoals tijdens de coronapandemie.

Toen moest de EU veel moeite doen om genoeg mondkapjes en vaccins te krijgen. De EU heeft nu soms het nakijken wanneer bijvoorbeeld de Verenigde Staten met behulp van noodwetgeving schaarse producten opeisen. De EU wil zich kunnen weren tegen dat soort concurrentie.

De Europese Commissie wil daarom bevoegdheden hebben om de aanvoer van essentiële producten in crisistijd veilig te stellen. Zo wil de EU de aanleg van minimumvoorraden kunnen opleggen, aanvoerlijnen kunnen herinrichten en de productie van belangrijke goederen kunnen opvoeren of opstarten. Bedrijven moeten in dit verband laten zien wat ze op voorraad hebben, waar ze mee bezig zijn en wat ze zouden kunnen doen.

In noodgevallen zou de commissie een bedrijf kunnen opdragen om bijvoorbeeld een virusremmer of levensmiddel voor de EU te produceren. Voor een weigering moet een bedrijf hele goede redenen hebben. Heeft het die niet en komt het de opdracht niet na, dan kunnen dwangsommen en boetes volgen.

Voor sommige producten gaan de voorgestelde regels sowieso niet gelden. Dan gaat het bijvoorbeeld om chips, geneesmiddelen en energie. Daarvoor zijn afzonderlijke regels van kracht of in de maak.

De lidstaten en het Europees Parlement moeten de regels nog goedkeuren. Of die goedkeuring er komt, is maar zeer de vraag. Een aantal lidstaten, waaronder Nederland, ziet het niet zitten om in te grijpen in de vrije markt.