NBA: Al 98 procent PE-plichtige leden werkt met nieuwe PE-model

AMSTERDAM - Het nieuwe systeem voor permanente educatie was voor veel NBA-leden even wennen. Maar uit de afgegeven PE-compliance-verklaringen over 2021 blijkt dat het systeem goed is geland. Inmiddels hebben bijna 19.000 PE-plichtige leden compliance afgegeven. Dat is een score van 98 procent. Dat meldt de NBA.

Inmiddels zijn alle accountants ruim een jaar over op het nieuwe PE-model van de NBA. Het betekende overgaan van een input-based systeem (het behalen van 40 PE uren per jaar) naar een output-based systeem; een model dat kwalitatief meet of bepaalde leerdoelen en competenties zijn ontwikkeld. Hoe is de stand van zaken nu?

Portfolio

Het nieuwe PE-systeem kent een jaarlijkse cyclus. Leden schrijven voor 1 april een plan van aanpak, waarin zij hun werkzaamheden en bijbehorende resultaten beschrijven, plus een of meer leerdoel(en) per werkzaamheid. Ook geven zij aan welke leeractiviteiten zij willen verrichten. Uiterlijk 31 december rondt de accountant de PE-activiteiten af en reflecteert op wat het afgelopen jaar is gedaan, geleerd en bereikt. Tot slot geven alle accountants vóór 1 februari een PE-compliance-verklaring af op MijnNBA, waarmee zij verklaren het PE-portfolio te hebben opgesteld en daar invulling aan te hebben gegeven.

Het PE-portfolio kan ook in de periode van een gebroken boekjaar worden bijgehouden, als dat beter aansluit bij het boekjaar of de HRM-cyclus binnen de eigen organisatie. In dat geval kiezen leden voor een andere periode van twaalf aaneengesloten maanden.

Om toch enige sturing te geven aan de richting van het PE-portfolio kan de NBA periodiek een bepaald PE-onderwerp als verplicht aanmerken; voor alle leden, of ingezet voor een specifieke doelgroep. Belangrijk is dat leden hier kennis van hebben, of weten hoe zij in bepaalde situaties moeten handelen. Een verplicht onderwerp kan niet alleen als verplichte cursus met een vaststaand curriculum worden ingezet, maar ook als verplicht thema met meer vrijheid voor de invulling.

Gefaseerde overstap

Het bestuur besloot in 2018 om het nieuwe PE-systeem gefaseerd te laten ingaan. Dat bood de mogelijkheid om voorlichting te geven en concrete afspraken over processen te maken. Met ingang van 2019 werd het nieuwe PE-systeem van kracht voor leden werkzaam bij de Belastingdienst en bij de advisory-tak van de big four kantoren. Vanaf 2020 gold de nieuwe regelgeving voor alle overige intern en overheidsaccountants en alle accountants werkzaam bij accountantskantoren met een oob-vergunning. In 2021 maakten de resterende leden de overstap naar de outputgerichte PE-methodiek: de overige openbaar accountants en alle accountants in business.

De ervaringen van de eerste groepen met de nieuwe systematiek werd gebruikt om de voorlichting voor de volgende groepen te verbeteren.

Toezicht

De afgelopen jaren is hard gewerkt aan het controlekader rond de nieuwe PE. Kernvragen daarbij waren: ‘Hoe wordt de jaarlijkse steekproef bepaald?’ en ‘Wie beoordeelt de PE-portfolio’s?’ Leden die in de steekproef vallen, worden uitgenodigd om een afschrift van hun laatst afgeronde PE-portfolio naar de NBA te sturen, zodat die door de NBA kan worden beoordeeld. Deze beoordeling leidt tot een eindoordeel: het PE-portfolio ‘voldoet’ of is ‘voor verbetering vatbaar’. In beide gevallen ontvangt het lid een brief met feedback over mogelijke verbeterpunten, om toe te passen in toekomstige PE-portfolio’s.

De NBA steunt ook op uitslagen van kantoortoetsingen, uitgevoerd door de Raad voor Toezicht en de Reviewcommissie van de SRA. Een deel van het toezicht is uitbesteed aan de SRA, waarvoor een toezichtarrangement is afgesloten.

Ondersteuning vanuit de NBA

Om leden zo goed mogelijk te ondersteunen bij een soepele overgang naar het nieuwe PE-model zijn hulpmiddelen ontwikkeld en gebundeld op de webpagina nba.nl/pe. Leden vinden daar een handleiding PE, voorbeeld-portfolio’s, animaties en FAQ’s. Ook is een online NBA PE-Portfolio tool ontwikkeld, waarmee leden zelf het PE-portfolio kunnen bijhouden. Met de tool is het mogelijk om het opgestelde portfolio te downloaden en aan de NBA te sturen, als het lid in de steekproef valt. Ook biedt de NBA een zelfevaluatie-instrument aan, waarmee leden kunnen inventariseren op welke gebieden zij zich nog verder kunnen ontwikkelen.

Voor specifieke vragen rondom de PE-regelgeving kunnen accountants terecht bij de helpdesk. Ook ontheffingsverzoeken bij (langdurige) ziekte of andere bijzondere persoonlijke omstandigheden komen binnen bij het PE-team.

Voorlichting en webinars

Bij de introductie van de nieuwe PE-regelgeving zijn niet alleen hulpmiddelen ontwikkeld, maar is ook veel aandacht besteed aan voorlichting via de eigen media van de NBA en via vaksite AccountancyVanmorgen. Ook zijn social media ingezet. Daarnaast werden in 2020 zestien goed bezochte webinars georganiseerd, om leden op de hoogte te stellen van het nieuwe PE-systeem en bewust te maken van de overgang. Tachtig procent van de circa vierduizend leden die deelnamen, gaf aan dat het webinar aan hun verwachtingen voldeed.

Uit een dienstverleningsonderzoek dat halverwege 2021 is gehouden onder leden, bleek dat vooral de handleiding nieuwe PE-model, de voorbeeld PE-portfolio’s en de online NBA PE-tool veel worden gebruikt. Ruim negentig procent van de respondenten gaf aan dat zulke hulpmiddelen hen op weg geholpen hebben.

Uit de eerste steekproef bleek dat leden de reflectiefase in het PE-portfolio een lastig onderdeel vonden. Begin 2022 zijn daarom nog zes webinars specifiek daarover georganiseerd, die binnen no time elk met 250 deelnemers waren volgeboekt.

Vanwege de belangstelling is van beide webinars door trainer Sebastiaan Huijbregts een samenvattende instructievideo gemaakt, die via YouTube kan worden bekeken:

• Webinar: Het opstellen van een PE-portfolio
• Reflectie webinar

Alle informatie over de nieuwe PE-regeling is beschikbaar via de speciale PE-pagina’s op de NBA-website.

Bron: NBA