CPB: marktmacht vooral bij werkgevers

DEN HAAG - Werkgevers hebben volgens het Centraal Planbureau substantiële marktmacht op de Nederlandse arbeidsmarkt. Daardoor kunnen ze werknemers minder betalen dan het gangbare loon, zonder dat werknemers hun baan opzeggen. Hierover bericht het CPB donderdag.

Er is steeds meer bewijs dat werkgevers in veel arbeidsmarkten marktmacht hebben.

"Onder marktmacht wordt verstaan dat werkgevers in staat zijn om een lager loon te betalen dan het gangbare marktloon, zonder substantieel werknemers te verliezen. Werkgevers hebben dus loonzettingsmacht. In de recente internationale wetenschappelijke literatuur – voornamelijk gericht op de VS – staan veel aanwijzingen dat werkgevers marktmacht hebben. Wij voeren vergelijkbare analyses uit op Nederlandse data. We laten zien dat een deel van de Nederlandse arbeidsmarkten sterk geconcentreerd is, maar dat deze concentratie van werkgevers geen verband houdt met een lager loon voor werknemers. Deze concentratie neemt niet toe tussen 2006 en 2018. Daarentegen vinden we wel aanwijzingen dat andere bronnen van marktmacht een rol spelen op de Nederlandse arbeidsmarkt", aldus het CPB.

Marktmacht van werknemers

"Marktmacht van werknemers, bijvoorbeeld via vakbonden, speelt ook een belangrijke rol bij de loonvorming in Nederland. In deze studie kijken we naar marktuitkomsten: bij het tot stand komen van deze uitkomsten speelt marktmacht van werknemers ook een rol. De resultaten kunnen dus geïnterpreteerd worden als een beschrijving van de “netto” marktmacht van werkgevers tegenover werknemers. In welke mate bijvoorbeeld vakbonden een tegenwicht zijn tegen marktmacht van werkgevers, is hieruit echter niet te distilleren. Daarnaast beschouwen we eventuele marktmacht op de productmarkt van bedrijven als gegeven. Het is mogelijk dat bedrijven de rents die zij verdienen door marktmacht op de productmarkt, delen met werknemers.1 Dit is een beschrijvende studie. We beschrijven de mate van marktmacht op de Nederlandse arbeidsmarkt en of die samenhangt met het salaris en type contract van werknemers. We kunnen echter geen uitspraken doen over of marktmacht van werkgevers een causale impact heeft op arbeidsvoorwaarden. Daarvoor is onderzoek nodig dat exogene variatie in marktmacht identificeert. Deze studie moet dan ook gezien worden als een eerste beschrijving van de rol van marktmacht op de Nederlandse arbeidsmarkt".

Bekijk het hele rapport hier

Bron: CPB